Başka dillerde cümle nasıl kuruluyor? Dünya dillerindeki Kelime Sıralamaları!
Bir dili öğrenmeye başlarken, ilk olarak kavramamız gereken kurallardan biri de, öğrendiğimiz dildeki öğelerin, cümle içindeki sıralaması. Başka bir deyişle, cümledeki kelime sırası (Word Order).
Cümledeki öğelerin sıralaması bakımından dünya dilleri, 6 gruba ayrılır. Kelime sıralaması açısından dünya dillerinin genel tablosu şu şekilde:
Ö: Özne / Y: Yüklem / T: Tümleç
| ÖYT | ben | gidiyorum | eve | %45 – İngilizce, Rusça, Hausaca (Nijerya), Mandarin |
| ÖTY | ben | eve | gidiyorum | % 42- Japonca, Türkçe, Hintçe |
| YÖT | gidiyorum | ben | eve | %9 – İbranice (Ahit), İrlandaca, Filipince, Tuareg (Afrika) |
| YTÖ | gidiyorum | eve | ben | %3- Malgaşça (Madagaskar) |
| TYÖ | eve | gidiyorum | ben | %1- Hixkaryana (Amazon yerlileri dili) |
| TÖY | eve | ben | gidiyorum | %0 civarı- Varao dili (Venezuela Bölgesi) |
Ne anlama geliyor?
Özne Yüklem Tümleç Sıralamalı Diller
Özne- Yüklem- Tümleç / ÖYT (SVO) : Dünyadaki dillerin büyük bir çoğunluğu, bu şekildedir. Özne başa gelir, ardından yüklem ve tümleç gelir. İngilizce, İtalyanca, İspanyolca gibi birçok dil bu gruba girer.
Özne Tümleç Yüklem sıralamalı diller
Özne-Tümleç-Yüklem / ÖTY (SOV): Türkçe bu gruba girer. Hint, Fars, Ermeni ve Hint Avrupa dillerinin cümle içindeki kelime sıralanış düzeni bu şekilde olur.
Dünya dillerinin yüzde 87’sini oluşturan, bu dillerin en büyük ortak özelliği, görüldüğü üzere, öznenin cümle başında kullanılıyor olması. Gerçi zamanla dillerde yeni kullanım alışkanlıkları yada bizim dilimiz Türkçedeki gibi ‘gizli özne’ gibi durumlar olabilir. Ama doğru bir şekilde cümle kurmaktan bahsedecek ve bunun bir şekilde kurallar çerçevesinde anlatacak olursak, eylemi yapan kişinin en başta belirtilmesi büyük bir önem taşıyor. Diğer 4 gruba geldiğimizde ise, bu şekilde bir düzene sahip dillerin sayısının oldukça az olduğunu görüyoruz.
Formula Lingua
